با داغ شدن بازار دلار در ایران و سقوط ارزش ریال در بازارهای جهانی، بسیاری به سوی تبدیل سرمایه خود به دلار یا ارزهای دیجیتال با قیمت ثابت (استیبل کوین) روی آوردند تا ارزش سرمایه خود را حفظ کنند. برای مثال بسیاری ترجیح دادند معادل دیجیتالی دلار یعنی تتر (usdt) را خریداری و در کیف پول‌های خود نگهداری کنند. اما چیزی که توجه بسیاری را به خود جلب کرد، اختلاف قیمت جزئی بین تتر و دلار کاغذی در بازار بود. برای پاسخ به این سوال باید اول بدانیم دقیقا تتر چیست؟ و سپس سراغ علل تفاوت قیمت تتر و دلار بپردازیم. ناگفته نماند که این اختلاف قیمت گاهی به صورت جهانی نیز به چشم می‌خورد که بسیار جزئی‌تر بوده و آن را نیز بررسی خواهیم کرد.
تتر یا USDT چیست؟
تتر یک استیبل کوین (ارز ثابت) باسابقه و معتبر است که در بازارهای جهانی معادل یک دلار آمریکا معامله می‌شود. از آنجایی که پشتوانه این ارز دیجیتال، دلار کاغذی است و یک کالا به حساب می‌آید، ارزش آن همیشه ثابت و معادل یک دلار محاسبه می‌شود اما در مواردی این ارزش با اختلاف کم، بیشتر یا کمتر تخمین می‌خورد.
البته در میان استیبل کوین‌های برابر با دلار، ارزهای دیجیتال دیگری نیز وجود دارند که می‌توان به جای تتر آن‌‌ها را خریداری و استیکینگ (Staking) کرد؛ با این حال و با وجود تفاوت قیمت تتر و دلار، این کوین همچنان یکی از اصلی‌ترین و پرطرفدارترین ارزهای دیجیتال معادل دلار آمریکا است. برای همین است که بسیاری خرید تتر را بر سایر ارزهای ثابت و مشابه، ترجیح می‌دهند.
علت اختلاف قیمت تتر و دلار در بازارهای جهانی
اگر به کیف پول تراست والت، یا کیف پول‌های دیجیتال خود مراجعه کرده باشید، اختلاف بسیار جزئی در قیمت تتر و دلار مشاهده می‌کنید. البته که این تفاوت قیمت تتر و دلار در بازارهای جهانی، اکثرا نشان می‌دهد دلار کاغذی ارزش بیشتری دارد (گاهی نیز تتر از دلار پیشی می‌گیرد). برای مثال، تتر در برخی موارد ارزشی حدود ۰/۹۹۹۸ دلار آمریکا دارد. در واقع می‌توان گفت ارزش تتر در محور ۱ دلار نوسان دارد. اما دلیل تفاوت قیمت تتر و دلار در بازار جهانی چیست؟
در مجموع باید گفت قیمت ۱ تتر واقعا یک دلار نیست و یک مشتق از دلار آمریکا است. این یعنی، با اینکه پشتوانه تتر، یک دلار در نظر گرفته می‌شود، چون هر تراکنش کارمزد دارد، تتر ارزشی کمتر از یک دلار خواهد داشت. با این حساب باید فکر کنیم که تتر همیشه از دلار کمتر است که اینطور نیست. علت تفاوت قیمت ارزهای دیجیتال ثابت یا استیبل کوین‌ها با پشتوانه کاغذی آن در واقع سهولت دسترسی ارزهای دیجیتال است. این مساله در کشورهایی که اقتصاد ناپایداری دارند، بیشتر به چشم می‌خورد.
اما اگر بخواهیم دقیق‌تر دلیل تفاوت قیمت تتر و دلار را بررسی کنیم، باید بگوییم برای این موضوع، سه دلیل مطرح می‌شود که عبارتند از:
ریسک بازار
راحتی معامله
عرضه و تقاضا
که هر یک را جداگانه توضیح و مقایسه دلار و تتر در بازار جهانی را ارائه می‌دهیم.
تاثیر ریسک بازار در تفاوت قیمت تتر و دلار
تصور کنید یکباره سیستم تتر و بلاکچین آن به‌طور کلی سقوط کند. در این صورت تمام دارایی‌های افرادی که سرمایه خود را به صورت تتر نگهداری کرده بودند، از بین می‌رود. گرچه این احتمال بسیار پایین است، اما باز هم وجود دارد. همین احتمال کم سبب می‌شود ارزش تتر کمتر از یک دلار تخمین بخورد. البته که این تفاوت قیمت تتر و دلار بسیار جزئی است، اما در معاملات حجیم، کاملا ملموس بوده و به چشم می‌آید.
تاثیر راحتی معامله در تفاوت قیمت تتر و دلار
یک علت اختلاف قیمت تتر و دلار که این بار باعث افزایش ارزش تتر می‌شود، راحتی در معامله است. تتر در هر جای دنیا و توسط هر صرافی ارز دیجیتال قابل معامله، یعنی خرید یا فروش است. این در حالی است که برای خرید و فروش دلار کاغذی باید به صرافی‌های فیزیکی در شهر مراجعه و معامله را انجام داد. در واقع می‌توان گفت سرعت در معاملات تتر بیشتر است که ارزش آن را گاهی بیشتر از ۱ دلار رقم می‌زند.
تاثیر عرضه و تقاضا در اختلاف قیمت دلار و تتر
عرضه و تقاضا می‌تواند هم در افزایش و هم در کاهش نرخ تتر نسبت به دلار موثر باشد. اگر قرار باشد عده زیادی از مردم به یکباره تمامی سرمایه خود را به تتر تبدیل کنند و هیچ فروشی صورت نگرفته باشد، کوین‌های موجود در خزانه تتر که حد مشخصی دارند کمیاب می‌شود. بدین ترتیب قیمت تتر نسبت به دلار کاغذی افزایش می‌یابد.
در مقابل، اگر حجم زیادی از تتر در مدت کوتاهی به‌فروش برسد، ارزش تتر سقوط می‌کند. فرض کنید روند صعودی بیت کوین در جریان است و مردم تلاش می‌کنند تا با خلاص شدن از تترهای خود، بیت کوین خریده و در این رشد سهیم باشند. اینجاست که ارزش دلار کاغذی از تتر بیشتر می‌شود.
علت اختلاف قیمت تتر و دلار در ایران
در ایران، علاوه بر علت عرضه و تقاضا که پیشتر مطرح شد و در بازار جهانی نیز موثر است، دلایل متعدد دیگری برای تفاوت قیمت تتر و دلار وجود دارد. برای این بخش می‌توان چهار دلیل بسیار مهم در نظر گرفت که عبارتند از:
نوسانات ارزش ریال
کارمزد تراکنش تتر در صرافی‌های مختلف
انتقال وجه بین‌المللی
کارمزد شبکه‌های مختلف در معاملات تتر
نوسانات ارزش ریال
با اینکه نوسان ارزش ریال باید مستقیما روی هر دو ارز، یعنی هم دلار کاغذی و هم تتر تاثیر بگذارد، در بسیاری از موارد شاهد اختلاف قیمت در زمان واحد هستیم. این موضوع به این دلیل اتفاق می‌افتد که ابتدا ارزش یکی از ارزها، عموما تتر، افزایش یافته و سپس به دنبال آن ارزش دیگری، یعنی دلار کاغذی هم افزایش می‌یابد. این گپ زمانی اختلاف قیمت ایجاد می‌کند.
کارمزد تراکنش تتر در صرافی‌های مختلف
نحوه خرید و فروش تتر در ایران در همه صرافی های ایرانی معمولا به یک صورت انجام می‌شود. این در حالی است که برخی از صرافی‌ها نرخ کارمزد متفاوتی نسبت به سایرین دارند. علت این موضوع میزان نقدینگی صرافی‌های مختلف است و بنابراین مساله، صرافی‌هایی که نقدینگی کمتری دارند، قیمت تتر را بالاتر حساب کرده تا این کمبود را جبران کنند.
انتقال وجه بین‌المللی
اخیرا تتر برای جابجایی بین‌المللی مورد استقبال بسیاری از ایرانیان قرار گرفته است. از آنجایی که در حال حاضر در تحریم به سر می‌بریم و امکان مبادلات بین‌المللی از طریق درگاه‌هایی مثل پی‌پال وجود ندارد، مردم انتقال تتر که راهی سریع، ایمن و البته بی‌دردسر است را انتخاب می‌کنند.
کارمزد شبکه‌های مختلف در معاملات تتر
تتر یک ارز دیجیتال است که بر پایه بلاکچین‌‌های مختلف عرضه می‌شود. این بلاکچین‌ها شامل:
اتریوم
سولانا
بیت کوین
ترون
هستند. هر کدام از این شبکه‌ها کارمزدهای مختلفی دارند که سبب می‌شود نرخ تتر نسبت به دلار کاغذی متفاوت باشد. تغییر شبکه‌های تتر بر سرعت انتقال تاثیر می‌گذارد که همین امر باعث تغییر کارمزدها می‌شود. در حال حاضر، شبکه اتریوم سرعت بالایی برای تراکنش‌ها دارد و به دنبال آن، هزینه تراکنش بالاتر است. از طرفی شبکه بیت کوین به دلیل کارمزدهای غیر معقول امروزه عملا بلا استفاده شده است.
اکثر ما زمانی که می‌خواهیم تتر جابجا کنیم، از شبکه ترون یا TRC20 استفاده می‌کنیم که تراکنش بسیار پایینی دارد و سرعت آن نسبت به سایر شبکه‌ها کمی پایینتر است.
اختلاف قیمت تتر و دلار چقدر است؟
نوسانات اخیر قیمت دلار کمی تفاوت قیمت تتر و دلار را بیشتر از حد انتظار کرد، اما به‌طور کلی اختلاف قیمت ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ تومانی برای تفاوت قیمت تتر و دلار تخمین می‌خورد. البته که ابتدای شروع نوسانات، این اختلاف گاهی کمتر یا بیشتر می‌شد که به دلیل افزایش تقاضا و کمبود عرضه بود اما رفته رفته به نرخ ثابت‌تری رسید.
دلار یا تتر؟
مسلما انتخاب ارز دیجیتال یا ارز کاغذی برای سرمایه‌گذاری کاملا به سلیقه و انتظارات شخص سرمایه‌گذار بستگی دارد. برای مثال اگر در نظر دارید تبدیل ارزهای دیجیتال را بدون دردسرانجام دهید، طبیعتا تتر انتخابی معقول‌تر است. از طرفی اگر با روش‌های امن نگهداری سرمایه‌های دیجیتالی آشنایی ندارید و می‌ترسید که سرمایه خود را از دست بدهید، یا باید به ارزهای کاغذی روی بیاورید، یا باید پیش از تخصیص سرمایه، کاملا با مکانیزم معامله و نگهداری ارزهای دیجیتال مسلط باشید. حالا انتخاب با شما است که با توجه به اطلاعاتی که دلیل تفاوت قیمت تتر و دلار به‌دست آوردید، با کدامیک را برای حفظ دارایی خود بیشتر کنار می‌آیید؟
